De enige gevaarlijke en ongezonde verdrieten zijn diegene
die we in onszelf begraven en stil met ons meedragen
om ze te verdrinken in het lawaai van het leven daarbuiten,
zoals ziektes die oppervlakkig behandeld worden en zich alleen maar even terugtrekken
om na een tijdje opnieuw en nog heftiger uit te breken.
Rainer Maria Rilke

meer over de werkwijze

je verdrieten leren omarmen

Wie kent het niet? Dat je bepaalde delen in jezelf liever kwijt dan rijk zou zijn. Je worstelt bijvoorbeeld dagelijks met een strenge innerlijke criticus. Of je schaamt je voor bepaalde gevoelens, zoals schuld, boosheid, jaloezie of wrok. Je lijdt misschien onder een of meer verslavingen: je drinkt, eet of koopt te veel, of je verlummelt meer tijd dan je lief is. Misschien meet je jezelf voortdurend af aan anderen.

Je vecht ertegen maar het helpt niet. Logisch, want strijd lost nooit iets op. Denk maar eens aan een oeverloze welles-nietes-discussie. Die gaat ook alsmaar door, zonder dat je verder komt. Er gebeurt pas iets als je allebei stil wordt. Bereid om nieuwsgierig en vanuit een open houding te luisteren naar wat voor broos en kwetsbaars zich ónder al die heftigheid verborgen houdt.

In essentie is dit wat we doen in een één-op-eentraject voice dialogue / internal family systems. Je werkt met delen in jezelf waar je last van hebt. Niet door ze te bevechten, maar door er ruimte voor te maken en ze uit te nodigen. Pas als ze zich gezien en aanvaard voelen kun je ermee in gesprek gaan en geven ze zich bloot. Wat hebben ze je te vertellen? Waarom doen ze wat ze doen? Waaruit zijn ze geboren? Wat proberen ze – op hun eigen betrokken maar vaak onhandige manier – uit alle macht te beschermen?

Als je je kritische, eenzame en verloren delen begint te omarmen maakt ‘minachting’ of ‘strengheid’ voor jezelf als vanzelf plaats voor compassie. Op die manier schep je ruimte voor duurzame verandering en heling. 

voice dialogue – internal family systems

In de manier waarop ik werk met delen maak ik vooral gebruik van het gedachtegoed en de technieken van Hal en Sidra Stone (voice dialogue, VD), Richard Schwartz (internal family systems, IFS) en Janina Fisher (trauma-informed stabilization treatments, TIST). Deze methoden gaan er alle drie van uit dat we als mens een meervoudige psyche hebben. Daarin vullen ze elkaar bijzonder goed aan. Bovendien zijn ze ervaringsgericht, iets wat ik in mijn werk heel belangrijk vind. Dat je niet alleen óver maar mét je innerlijke delen in gesprek gaat, zodat je ze van binnenuit ervaart. Niet alleen praten maar ook voelen…

In een VD-IFS-sessie nodig ik je allereerst uit om je open te stellen voor het idee dat de menselijke psyche uit verschillende delen of stemmen bestaat die voortdurend met elkaar in gesprek zijn. Dat dat niet gek of vreemd is, maar juist heel normaal en positief. Je kunt ze als je er even over nadenkt ook gemakkelijk herkennen in jezelf. Denk maar eens terug aan iets spannends waarover je twijfelde: moet ik dat wel of niet doen? Eén deel moedigde jou waarschijnlijk enthousiast aan: ‘Ja joh, gewoon doen, je kúnt het en je opent er nieuwe deuren mee!’ Een ander deel probeerde je er misschien juist uit alle macht van te weerhouden: ‘Niet doen, dat wordt helemaal niks. Je maakt jezelf belachelijk!’

In ieder mens huist dus een bont gezelschap van delen. Ons doel is dat we hun ontstaanswijze en functie beter leren kennen. Wat zeggen ze, en welke behoeften liggen daaronder? In plaats van je doen en laten door deze stemmen te laten bepalen, ontwikkel je op deze manier een soort innerlijke dirigent in jezelf die hén (vanuit mededogen, geduld en bemoediging) weet te leiden. 

Sommige delen zijn je vertrouwd. Die ken je soms zelfs zo goed dat je er ‘ik’ tegen bent gaan zeggen. Zo ben ik, dit ben ik… Toch is dat maar de vraag. Deze delen – ook wel je ‘primaire ikken’ genoemd – zijn namelijk sterk gekleurd door ervaringen en overtuigingen uit je vroegste kindertijd, en door het gezin, de cultuur en de tijd waarin je bent opgegroeid. Je ontwikkelde deze delen om je kwetsbaarheid te beschermen. Als zodanig staan ze als een soort schildwacht tussen jou en de wereld om je heen in.

Daarnaast zijn er de meer verstoten delen. Die hebben zich goed verstopt, onder invloed van een of meer dominante delen die meenden dat dat gewoon ‘beter’ voor je was. Bijvoorbeeld uit schaamte, of uit angst voor afkeuring. Maar verstoppen betekent gelukkig niet ‘voorgoed weg’. Met geduld en liefdevolle aandacht kun je ze tevoorschijn roepen en bevrijden uit hun soms jarenlange gevangenschap. Alleen al de ervaring dat ook zij er mogen zijn, kan een enorm gevoel van ruimte en opluchting geven.

Naast VD en IFS maak ik soms ook gebruik van andere oefenmethoden (psychodrama, meditatie, (zelf)compassie, familieopstellingen met poppetjes). Zolang het jouw persoonlijke zoektocht maar dient.

de wijsheid van de natuur – wandelsessies

Dat kan ook de natuur zijn. De laatste tijd spreek ik regelmatig een of meer wandelsessies met mijn cliënten af, vanzelfsprekend altijd in overleg.
In beweging kom je makkelijker op andere gedachtesporen, is mijn ervaring. Bovendien spreekt de natuur regelmatig een wijs woordje mee. Dan valt mijn oog ‘toevallig’ op iets wat het deel waarmee we aan het werk zijn prachtig verheldert. Een versmalling of verbreding in de weg, een loodzware doorzakkende tak, een bijzondere lichtval, de stroming van het water, een dier dat ineens ons pad kruist… Alles kan zomaar passend zijn. En één krachtig beeld zegt vaak meer dan duizend woorden. Ik maak daar dankbaar en vol verwondering gebruik van!

Enkele ervaringen van cliënten

Ik heb veel meer inzicht gekregen in hoe ik mijn emoties de hele tijd aan het wegduwen ben, en wat voor overtuiging daaronder zit: dat ik niet de moeite waard ben als ik dat niet doe…

Ik heb geleerd om als ik weerstand voel dit te accepteren – ‘er is een deel in mij dat dit lastig vindt’ – en daar ja tegen te zeggen. Acceptatie van wat is. Dat geeft meteen meer ruimte, en daarin voel ik ook meteen nieuwsgierigheid opkomen: waar komt die weerstand vandaan?